همۀ ما می‌دانیم که فرش‌ها و کف‌پوش‌ها برای خانه‌های ایرانی چه قدر مهم هستند. پوشش کف خانه‌های ما معمولاً موکت و فرش است. اما کف‌پوش‌های ایرانی انواع بسیاری دارند و ما در این مطلب انواع کف‌پوش‌های ماشینی و دست‌بافت را به شما معرفی خواهیم کرد.
موکت، ارزان‌ترین کف‌پوش
یکی از پرمصرف‌ترین و ارزان‌ترین کف‌پوش‌های ماشینی، موکت‌ها هستند که انواع مختلفی دارند و به صورت متری و با ابعاد دلخواه عرضه می‌شوند. به طور معمول دو نوع موکت در بازار موجود است: موکت‌های نمدی و فرشی (لوپ). موکت‌های نمدی نسبت به نوع فرشی جنس سفت‌تری دارند و به همین دلیل برای راه‌رفتن مناسب‌اند اما نشستن روی آن‌ها خیلی راحت و دلپذیر نیست. موکت‌های نمدی معمولاً برای اتاق خواب به کار می‌روند و موکت‌های فرشی برای اتاق‌های کودکان و فضاهایی که در آن‌ها نشستن اهمیت دارد.
روند تولید موکت‌های نمدی این گونه است که با درهم رفتن الیاف و ایجاد لایه‌ای نمدی تولید می‌شوند. الیاف مورد استفاده در تولید موکت‌های نمدی شامل الیاف پلی‌پروپیلن، نایلون، اکریلیک و یا پلی‌استر است. دومین نوع موکت‌ها، موکت‌های فرشی (لوپ) است. این نوع موکت‌ها دارای ضخامتی مناسب و طرح‌ها و رنگ‌های متنوعی هستند. این نوع موکت برعکس مدل نمدی به علت ضخامت بالایی که دارد، مناسب‌ترین گزینه برای فضاهایی مانند اتاق خواب‌های کودکان است.
گلیم؛ کف‌پوشی سنتی و خاص
دومین کف‌پوشی که در منازل ایرانی به کار می‌رود گلیم است. گلیم‌ها بیشتر در خانه‌هایی با دکوراسیون سنتی استفاده می‌شوند اما گاهی در طراحی‌های مدرن نیز دیده می‌شوند. گلیم یک کف‌پوش دستباف و سنتی است که پرز ندارد و معمولاً از الیافی طبیعی هموچون ابریشم، پشم و پنبه تولید می‌شوند. گلیم‌ها تنوع زیادی دارند و از انواعشان می‌توان به گلیم‌های سوزنی، ساده، سوماک، گلیم‌فرش و پارس اشاره کرد. طرح گلیم‌ها نیز اغلب ساده است اما در برخی موارد نقوشی خاص و سنتی بر روی گلیم سوزن‌دوزی می‌شود.
قالی و فرش، اصلی‌ترین کف‌پوش منازل ایرانی
اصلی‌ترین و پرکاربردترین کف‌پوش‌های منازل ایرانی، قالی‌ها و فرش‌هایی با نقوش ایرانی هستند. واژۀ «فرش» به معنی «گستردنی» است و واژۀ «قالی» هم کلمه‌ای ترکی است برگرفته از واژۀ «قالین» که به معنی بافتی پرزدار و پشمی است که طرح و نقش دارد. تولید فرش ماشینی در ایران سابقه‌ای نیم‌قرنی دارد. فرش‌های ماشینی به دلیل قیمت پایین‌تر و تنوع بالایی که دارند بیشتر از فرش‌های دستباف استفاده می‌شوند.
به طور کلی، تفاوت‌های زیادی بین فرش‌های ماشینی و دستباف وجود دارد. برای مثال نحوۀ گره‌زدن نخ‌های خاب در فرش‌های دستباف و ماشینی متفاوت است. نخ خاب فرش ماشینی فقط به دور نخ پود حلقه می‌زند و مقاومت کمتری نسبت به فرش دستباف دارد. به دلیل وجود همین تفاوت‌ها، طول عمر فرش دستباف و قیمت آن بسیار بیشتر از بافته‌های ماشینی است.
جاجیم؛ سنتی و ظریف
جاجیم یکی دیگر از انواع کف‌پوش‌های ایرانی است. جاجیم در واقع نوعی زیرانداز ظریف است که از پشم و سایر الیاف طبیعی با نقوشی ساده‌ای مانند نقشهای راه‌راه، چهارخانه و… بافته می‌شود. در این نوع کف‌پوش، نخ‌های تار ظریف‌تر هستند و تعدادشان در مقایسه با نخ‌های تار گلیم بیشتر است. جاجیم معمولاً بر روی دار افقی بافته می‌شود و نخ چلۀ آن از جنس پشم یا پنبه است و برعکس گلیم، چلۀ آن نمایان است.
زیلو؛ ساده و خاص
زیلو یکی دیگر از کف‌پوش‌های سنتی و سادۀ ایرانی این که بسیار شبیه گلیم است. زیلو مانند سایر کف‌پوش‌های سنتی از تار و پود تشکیل شده و معمولاً در ابعاد شش و دوازده متر مربعی در دستگاه زیلوبافی تولید می‌شود. زیلوها معمولاً نقوشی هندسی به رنگ‌های آبی، سفید، قرمز، سبز و سرمه‌ای دارند و استفاده از آن‌ها در مساجد، حسینه‌ها و زیارتگاه‌ها مرسوم است.
گبه
گبه یکی از انواع کف‌پوش‌های پرزدار و نرم است که پشم تولید می‌شود. گبه‌ها بسیار سنگین هستند و پودهای بسیار زیادی دارند؛ تا هشت پود در هر رج. یکی از تفاوت‌های اصلی گبه‌های سنتی ایرانی با فرش‌های دستباف ایرانی، ضخامت بیشتر پرز و طول بیشتر گره‌های گبه است. تفاوت دیگر گبه‌ها و قالی‌ها این است که گبه برعکس قالی‌های ایرانی، نقشهای ندارند و بافنده براساس مشاهدۀ شخصی به صورت بداهه نقوشی از طبیعت، انسان، حیوان یا اشکال هندسی را روی گله خلق می‌کند.
کف‌پوش نمدی؛ گزینه‌ای نوین برای منازل مدرن
کف‌پوش نمدی، یکی دیگر از کف‌پوش‌های سنتی است که به‌تازگی کاربرد زیادی در دکوراسین مدرن پیدا کرده است. واژۀ «نمد» به معنی پارچه یا فرشی ضخیم است که از پشم یا کرکِ به‌هم‌مالیده ساخته می‌شود. روش تولید کف‌پوش‌های نمدی در کارگاه‌های نمدمالیِ سنتی به گونه‌ای است که الیاف پشمی را با استفاده از موادی مانند آب گرم و صابون و با کمک اقداماتی مثل لگدکوب کردن، مالش و فشار، رطوبت‌دهی و حرارت‌دهی در هم دیگر فرو می‌برند و پس از ساعت‌ها و روزها کار، بافت نمدی به وجود می‌آید. در رابطه با زیراندازهای نمدی باید گفت که از این نوع کف‌پوش می‌توان به‌تنهایی استفاده کرد و یا آن را بر روی قالی یا گلیم پهن کرد. رنگ‌هایی که در نمد استفاده می‌شود اغلب طبیعی هستند و جهت ایجاد نقوشِ رنگیِ ذهنی و ساده استفاده می‌شوند.
انتخاب کف‌پوش مناسب در طراحی دکوراسیون داخلی اهمیت بسیار زیادی دارد. در هنگام خرید باید به مواردی نظیر میزان رفت‌و‌آمد و مکانی که قصد استفاده از کف‌پوش را دارید توجه کنید. در این مطلب ما انواع کف‌پوش‌های پارچه‌ای و الیافی پرداختیم تا بتوانید با توجه به ویژگی‌های هر کدام، مناسب‌ترین کف‌پوش را برای فضای خود انتخاب کنید.
