در این مقاله قصد داریم شما را با جنس های مختلف الیاف ماشینی آشنا کنیم. پس اگر کیفیت فرش ماشینی برای شما اهمیت دارد اما نمی دانید که کدام جنس را انتخاب کنید، در این مقاله با ما همراه باشید.
یکی از فاکتور های اصلی در کیفیت فرش ماشینی الیاف به کار رفته در آن است. الیاف فرش ماشینی ضامن زیبایی و کیفیت آن به حساب می آید.
الیاف فرش ماشینی به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم می شوند.
پیشرفت تکنولوژی باعث شده که فرش هایی با ویژگی ها و کیفیت مختلف ساخته شوند و با قیمت های مختلف در دسترس همه قرار گیرند.
الیاف طبیعی که بالا به آن اشاره کردیم، از بهترین نوع نخ برای فرش بافی محسوب می شود. این نوع الیاف بیشتر در فرش های دستباف استفاده می شوند. به دلیل تقاضای بالای فرش های ماشینی و تولید و سرعت بافت بالای آنها، استفاده از الیاف طبیعی برای بافت فرش های ماشینی کاربرد چندانی ندارد و الیاف مصنوعی بیشتر در بافت فرش های ماشینی به کار برده می شود.
الیاف مصنوعی از مشتقات نفتی ساخته می شوند. این الیاف مصنوعی عبارت اند از اکریلیک، نایلون، پلی استر و پلی پروپلین.
این الیاف برای تهیه نخ خاب و تار و پود فرش به کار می رود.
انواع نخهای مورد استفاده در فرش ماشینی
قبل از اینکه نوع الیاف را به شما معرفی کنیم بهتر است با اجزای تشکیل دهنده فرش آشنا شوید تا اهمیت جنس الیاف آن را بدانید.
الیاف مورد استفاده در بافت فرش ها شامل نخ های تار، پود و پرز می شود.
نخ تار به همان نخی گفته میشود که در ابتدا و قبل از شروع بافت فرش روی دار قالی سوار می شود. به طور واضح تر می توان گفت که به نخ هایی که به صورت عمودی در طول فرش قرار گرفته اند نخ تار گفته می شود.
پود، نخی است که بعد از بافت هر رج، برای پیوسته نگه داشتن فرش، به کمک شانه روی رج بافته شده کوبیده می شود. به عبارت دیگر به نخ هایی که به صورت عمودی رو عرض فرش قرار می گیرند گفته می شود.
پرز فرش به نوعی ویترین فرش است و به سطح فرش گفته می شود که طرح آن را مشخص می کند.
نخ خاب یا پرز، برای بافت یا گره استفاده می شود. این نخ به دور پود به صورت گره قرار می گیرد. جنس نخ خاب از جنس سایر نخ ها مهم تر است چرا که این نخ روی رنگ و نمای ظاهری فرش تاثیر می گذارد. همچنین بیشترین حجم هر فرش را نخ خاب تشکیل می دهد. پس میتوان گفت یکی از مهم ترین فاکتور های فرش ماشینی جنس نخ خاب یا همان پرز فرش است.
نخ های مورد استفاده در تار و فرش پود فرش ماشینی
اگر پرز یا نخ خاب فرش ماشینی از جنس اکریلیک باشد، جنس تار آن فرش را از مخلوط پنبه و پلی استر می بافند. اما اگر جنس پرز فرش ماشینی BCF و پروپلین باشد، برای تار هم می توان از همین جنس نخ استفاده کرد. به همین خاطر فرش های ماشینی اکریلیکی قیمت بیشتری نسبت به فرش های ماشینی پلی پروپلینی دارند.
عمدتا فرش های ماشینی پشمی، از جنس نخ تار ۱۰۰٪ پنبه و نخ پود ۱۰۰٪ کنف یا جوت هستند.
* غالبا جنس الیاف تار و پود فرش ماشینی پنبه و پلی استر است.
نخ خاب فرش ماشینی
همونطور که بالا هم اشاره کردیم، جنس نخ خاب بیشتر از سایر نخ ها اهمیت دارد. چراکه روی رنگ و ظاهر فرش تاثیر دارد و همچنین حجم بیشتری از فرش را تشکیل میدهد.
جنس نخ های خاب فرش متفاوت هستند و عبارت اند از:
* نخ خاب اکرلیک
* نخ خاب پلی استر یا ابریشم مصنوعی
* نخ خاب پلی پروپلین
ویژگی های نخ خاب اکرلیک
پرز های فرش اکرلیک با شستشو و پا خوردن رنگ پس می دهد و در طول زمان ظرافت و زیبایی خود را حفظ نمی کنند. این نخ شباهت ظاهری زیادی به پشم طبیعی دارد، چون ظرافت و لطافت بالایی دارند. همچنین نخ اکرلیک قیمت مناسب تری نسبت به پشم دارد اما قیمت آن به نسبت الیاف پلی پروپیلن بیشتر است.
* مرغوب ترین نوع اکرلیک، نخ اکرلیک هیت ست شده است. در این فرآیند ساختمان نخ توسط بخار ثابت می شود. به همین دلیل فرش هایی که نخ آنها هیت ست می شوند، کمتر پرز می دهند. همچنین آلودگی کمتری هم به خود می گیرند و دیر تر کثیف می شوند. نخ اکرلیک هیت ست شده تا حد زیادی ضد حساسیت است و عمر بیشتری دارد.
نخ خاب پلی استر یا ابریشم مصنوعی
الیاف پلی استر به نوعی جایگزین ابریشم طبیعی هستند. الیاف پلی استر لطافت و درخشندگی فرش دستباف ابریشمی را دارند و جایگزین خوبی برای نخ ابریشمی محسوب می شوند.
نخ پلی استر قیمت کمتری نسبت به نخ اکرلیک دارد. دلیل این امر می تواند مقاومت کمتر الیاف پلی استر در برابر حرارت باشد. همچنین پلی استر انعطاف پذیری کمی دارد و زودتر از اکرلیک ساییده می شود و در اثر شست و شو آسیب می بیند. نخ پلی استر پرز نمی دهد و به طور کلی می توان خواص پلی استر را در الیاف فرش ماشینی به صورت زیر بیان کرد:
* ضد حساسیت بودن
* بدون پرزدهی
* براق و بودن و شفافیت فرش
* با مقاومت بالا در برابر شستشو
* مقاوم در برابر سایش و پاخوردگی
* عدم رشد باکتری و قارچ در سطح فرش
نخ خاب پلی پروپیلن BCF یا P.P
یکی دیگر از الیاف فرش ماشینی پروپیلن است. فرآیند تولید الیاف و نخ پلی پروپیلن، با الیاف دیگر متفاوت است و در نتیجه قیمت کمتری هم نسبت به دیگر فرش های ماشینی دارند. این فرش ها رطوبت را جذب نمی کنند به همین خاطر می توان آنها در مکان های فاقد سرپوش استفاده کرد.
رنگرزی نخ اینگونه فرش ها از طریق ذوب ریسی اتفاق می افتد و بنابراین در مقابل شست و شو، اصلا رنگ پس نمی دهد.
ضمن اینکه در فرآیند رنگرزی این گونه نخ ها، اصلا آب مصرف نمی شود. پس نگران رنگ پس دادن فرش به ریشه های سفید، در این گونه فرش ها نباشید.
جمع بندی:
به طور کلی می توان گفت که یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار در فرش ماشینی پرز آن است. پس هرچه جنس پرز فرش ماشینی بهتر باشد، کیفیت و دوام آن فرش هم بیشتر خواهد بود. جنس فرش های ماشینی را به طور کلی می توان به ۳ دسته زیر تقسیم کرد:
فرش های ماشینی صد در صد اکرلیک، فرش هایی با ترکیب اکرلیک و BCF یا پلی استر و فرش های صد در صد BCF .
از معایب فرش های اکرلیک باید گفت که این فرش دیر جذب طبیعت می شود و در صورت دور ریختن می تواند برای محیط زیست نامناسب باشد. از سایر ویژگی های الیاف فرش ماشینی باید گفت که فرش های پلی استر در طی زمان دچار پوسیدگی و سایش می شوند.
تولیدات فرش سهند تماما بر اساس پلی پروپیلن است. فرآیند تولید، کاملا دوستدار محیط زیست بوده و به همین خاطر محصول فرش سهند کاملا قابل بازیافت است. این فرش پرز نمی دهد، رنگ پس نمی دهد و ریسندگی و رنگرزی آن همزمان باهم انجام می شود. در فرایند تولید فرش پلی پروپیلن آب مصرف نمی شود، بنابراین پسابی هم وجود نخواهد داشت.